A duhet të vazhdojnë partitë politike në perëndim?

Mërgata para sfidave

Me krijimin e partive politike në Kosovë, në fund të viteve '80 dhe në fillimvitet '90, shumëçka ndryshoi dhe në diasporën shqiptare.

Organizimet e shqiptarëve jashtë u përqëndruan në krijimin e degëve të partive politike.

Gjatë dhjetëvjeçarit të fundit në perëndim kanë egzistuar degët e Lidhjes Demokratike të Kosovës (LDK-së), PSHDK-së, LPK-së, LDSH-së, Balli Kombëtar etj.

Bashkëpunimi i tyre i deritashëm, nëse pyet shqiptarët që jetojnë në këto vende, ka lënë për të dëshiruar. Bashkatdhetarët në perëndim kujtojnë jo pak raste të organizimit të protestave, edhe në momentet më të vështira për Kosovën, ku problem kanë qenë se cilat subjekte do të jenë në komisionin organizues të tyre. Disa nga partitë politike nuk dëshironin të ishin bri njëra-tjetrës.

Aktivitetet e degëve të partive politike në perëndim, deri tani, me gjithë luftën në Kosovë, nuk kanë pasur ndonjë bashkërendim të suksesshëm, por megjithatë ato vazhdojnë të jenë mënyra të organizimit, janë struktura që ende gjallojnë, pavarësisht nga pikëpamjet e individëve.

Organizimi i partive politike në perëndim

LDK-ja gjatë viteve '90 ka qenë forca politike kryesore për shqiptarët në perëndim.

Sipas z.Hysen Gërvalla, kryetar i LDK-së për Zvicër, dega e kësaj partie "numëron sot mbi 10 mijë anëtarë". "Sa i përket organizimit këtu në Zvicër jemi të organizuar në Aktiva, kemi mbi 50 nëndegë, kemi degën përmes së cilës gjithë veprimtaria jonë harmonizohet me veprimtarinë e Lidhjes Demokratike në Kosovë", vijon zoti Gërvalla.

Ndërkaq kur flet për organizimin e LDK-së, zoti Gërvalla nuk harron të shtojë se "Ziliqarët e pa sens politik, luftën me Beogradin e harruan dhe u vërsulën për ta shkatërruar LDK-në në Kosovë ashtu dhe në mërgim. Pra dhe LDK-në në Zvicër si degën më të fortë që vepron jashtë Atdheut" LDK-ja ka shtatë degë në Evropë si dhe në Amerikë e Australi.

Zoti Gjok Paloka, një nga drejtuesit e PSHDK-së dega në Zvicër, thotë "Sipas modës së fillimit të viteve '90 për themelimin e degëve të partive politike shqiptare në mërgatë edhe PSHDK-ja vrapoi të themelojë degët e veta aty ku punonin e jetonin mërgimtarët tanë në Evropën Perëndimore.

Gjithashtu këtu ndikoi dhe mesazhi që mund t'i jepte një organizim demokristian bashkëkomunikimit evropian demokratik."

Të njëjtat burime pohojnë se kjo parti ka në Zvicër mbi 2000 anëtarë dhe në Kroaci, Austri, Gjermani e Çeki ka shtrirje solide. "Duke qenë mjaft atraktive në kohën kur u themeluan, degët tona në nivele shtetesh përbëjnë Bashkësinë e degëve me kryesi e organe të saja.", vijon zoti Paloka. Përpara partive politike në perëndim ka funksionuar një organizatë ilegale e njohur me emrin "Lëvizja Popullore e Kosovës" shkurt LPK. "LPK -ja është padyshim organizata më e hershme politike në të gjitha trevat shqiptare.", thotë Bedri Islami, kryetar për degën në perëndim. ".Ajo për 17 vite ka qenë organizatë ilegale, ndërsa në Mbledhjen e V të Përgjithshme, mbajtur në qytetin e Prizrenit, më 27 qershor 1999, vendosi të shndërrohej në parti politike legale.", vijon zoti Islami.

Sipas tij Organizata, tash Partia e Bashkimit Demokratik vepron në të gjitha shtetet e Evropës Perëndimore e përtej saj dhe është e organizuar mbi bazën e degës në perëndim. Anëtarësia është shumë e gjerë dhe shtohet vazhdimisht, sidomos nga rradhët e veprimtarëve të fondit "Vendlindja Thërret", veçon Islami. Në këndvështrimin e këtyre përfaqsuesve të partive politike anëtarët e tyre i kanë kryer detyrimet ndaj Kosovës.

Anëtarësia e LDK-së si pjesë e diasporës sonë është përpjekur të kryejë detyrimet e saj ndaj vendit, thoti kryetari i degës së Zvicrës. Hysen Gërvalla vijon se "Anëtarësia jonë nuk është vetëm përkrahës i zbrazët i institucioneve shtetërore, por është dhe ndërtuesi i tyre qoftë materialisht, qoftë fizikisht. Kur shprehemi për institucionet këtu kuptojmë shtetin kosovar me të gjitha garniturat dhe lëmitë që i takojnë një shteti të mirfilltë. Pra këtu kuptojmë dhe institucionet ushtarake. .Anëtarësia e LDK-së e vlerëson drejt kohën në të cilën po jetojmë."

Gërvalla mendon se grupe dhe parti të ndryshme janë përpjekur ta minimizojnë veprimtarinë e LDK-së në Zvicër, por sipas tij është gabim të mendosh që mbi mohimin e veprimtarisë së tjetrit të ndërtosh veprimtarinë tënde, pasi kjo është bazë e dobët. Ky është vështrimi i kryetarit të degës së LDK-së në Zvicër, nga më të rëndësishmet kjo për këtë parti, pasi në Zvicër jeton një në çdo dhjetë shqiptarët e Kosovës. Nga ana e tij përfaqsuesi i LPK/PBD-së, zoti Islami, i ndan mërgimtarët në tre kategori. Ai thotë se askush nuk duhet të harrojë përkushtimin e mërgimtarëve, sepse shumica e tyre pa qenë në luftë e kanë ndier veten në luftë. "Unë kam qenë 2 javë rrjesht në Kosovë dhe mund t'ju them me siguri se dhe shqiptarët atje e njohin këtë përkushtim", nënvizon Islami. Por ai vijon se " ka patur jo pak që jo vetëm nuk e kanë kryer detyrën e tyre, por edhe janë përpjekur të ndalojnë të tjerët në përkushtimin e dëshmuar." Sipas tij një kategori mërgimtarësh janë në zanafillë të "gjithë atij helmi që hidhet sot tinëzisht kundër Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, drejtuesve të saj dhe Qeverisë së Përkohshme të Kosovës". Kryetari i LPK/PBD-së për perëndim thotë se kjo kategori mërgimtarësh "më shumë janë dëshpëruar për një tjegull të thyer në shtëpinë e tyre se sa për djegjen e Kosovës". Ka pasur dhe një kategori të tretë, sipas z.Islami, të mashtruarit ndoshta, kanë kntribuar atje ku nuk duhet.

Si do të funksionojnë partitë politike në perëndim?

Problemi më themelor lidhet me të tashmen dhe të ardhmen. Si e kanë konceptuar krerët e partive politike të degëve në perëndim detyrat e përgjegjësitë e mërgimtarëve në kushtet e reja. PSHDK-ja ka diskutuar shpesh e pa komplekse për organizim më funksional. Sipas saj "Kosova nuk është pavarësuar plotësisht. Nga ana tjetër gjenerata e dytë e mërgimtarëve veç ka filluar të vijë në shprehje. Si më e përgatitur profesionalisht dhe më e integruar është jashtëzakonisht e dobishme për Kosovën. Energjia e pashfrytëzuar është e humbur" Kreu i LDK-së në Zvicër, pas zhvillimeve të kësaj pranvere e vere në Kosovë, thotë se "Nuk marr guximin të shprehem se jemi çliruar, siç nuk përtojnë të shprehen disa. Jemi para realitetit të ri. Detyrat mbesim po ato që kishim, por kërkohet një intensifikim i veprimtarisë sonë dhe nivel më i lartë, sepse koha po lëviz me shpejtësi të rrufeshme". "Luftën e fituan shqiptarët, të cilët tashmë mund të humbin paqen", thotë përfaqsuesi i LPK/PBD-së për perëndim. Sipas tij mërgimtarët duke qenë më pranë burimeve të huaja të informacionit e kanë për detyrë të japin sinjalet e çdo ndarje të re që mund të përgatitet për shqiptarët. Janë mërgimtarët që duhet të japin sot shembullin e madh të bashkëpunimit. Sipas zotit Islami diaspora shqiptare duhet të përgatitet se "çështja kombëtare ka ende shumë të ndara që presin zgjidhje". Përveç shumë përballjeve, me të cilat janë të detyruar të ndeshet Kosova dhe klasa e saj politike me strukturat e saj, një ndër problemet që duhet t'i japin udhë është e ardhmja e partive politike në perëndim. A janë ato forma më e mirë e organizimit për shqiptarët në perëndim dhe a mund të jenë grumbullueset më të frytshme të energjive njerëzore, ekonomike e intelektuale të tyre në shërbim të Kosovës? Thuajse si përherë edhe përgjigjen e kësaj pyetje krerët e degëve në perëndim presin ta marrin nga "baza". LDK-ja në Zvicër beson në forcat intelektuale në Kosovë, "në rradhë të parë, kam besim në ndjenjat e tyre kombëtare, në reflekset e tyre politike si dhe në guximin e tyre, sepse ata i thanë "Jo" Jugosllavisë nga afër, i thanë Jo njëherë e përgjithmonë". Zoti Gërvalla thotë se "Edhe për vazhdimin e punës sonë në perëndim vendosin Ata, pra dhe nuk dyshoj se do ta ndalim veprimtarinë në diasporë, konsideroj se roli ynë i përket rangut dhe domethënjes permanente." Një tjetër argument për të është se "të gjithë ata që ishin kundër formimit të partive në diasporë, po ata më vonë i organizuan partitë e tyre pikërisht këtu në diasporë." Të njëjtat burime thonë se "Tani ata kanë ngelë të kopjojnë format e LDK-së, dhe presin rezultate që nuk do t'i kenë kurrë" Sekretari i PSHDK-së në Zvicër, Gjok Paloka, mbetet i hapur ndaj të ardhmes së partive politike e partisë që përfaqson në veçanti. Sipas tij "Pas ndryshimeve në Kosovë, vlerësimi i mençur për veprim të mëtejmë do të përcaktojë rolin e mërgatës në tërësi. Në këtë kontekst edhe të bashkësive të PSHDK-së" Për Palokën rruga drejt realizimit të plotë të shtetësisë së Kosovës varet edhe nga mërgata, sidomos pjesa më e re, sprovat e tundimet do t'i kapërcejë me unitet të mundshëm kombëtar e demokratik.

Për kreun e LPK/PBD-së në perëndim, zotin Islami, partia e tij "ka përvojë të ndjeshme në veprimtarinë e organizuar në perëndim". PBD-ja do ta vazhdojë punën në perëndim, por jo përgjithnjë. "Duhet të mësohemi të punojmë në këto kushte dhe duhet po ashtu të mësohemi të punojmë duke pasur vazhdimisht largime në drejtim të Kosovës". LPK/PBD do të vazhdojë të luftojë për pjesët e pazgjidhura të çështjes kombëtare, por tani me mjete demokratike. Pas largimit të ushtrisë, policisë e një pjese të madhe të aparatit administrativ serb nga Kosova, ndryshimit të klimës së përgjithshme në Kosovë, shumçka ka ndryshuar dhe për shqiptarët që jetojnë në perëndim. Në kushtet e krijuara një nga problemet me të cilat përballen mërgimtarët lidhet me mënyrën e organizimit të tyre dhe raportet e reja me vendlindjen. Përveç ndihmës ndaj familjeve të tyre, çfarë varet nga vullneti i gjithsecilit, energjia dhe potenciali i tyre kanë nevojë të drejtohen në mënyrë të organizuar. Partitë politike duket se do ta vazhdojnë veprimtarinë e tyre, duke e justifikuar gjithsecila me arsye të ndryshme. Përvojat e mërgatave të fuqishme, të suksesshme në veprimtarinë për vendin e tyre të origjinës, kanë dëshmuar se organizimet e tipit ekonomik, kulturor kanë qenë më të frytshmet. Përvojat e mërgatave rëndësore nuk dëshmojnë për organizime në parti politike. Një sfidë që mërgata shqiptare duhet ta përballojë.

Iliriana A BAJO