Mos
ma keni parė vajzėn ?...
Nuk
ėshtė as pėrrallė, as legjendė, por njė ngjarje e jetuar, shumė
e dhimbshme.
Faton
si shumė gra e fėmijė tė tjerė, i mbajtėn tė izoluar nė njė shtėpi
-burg tė Paramithisė pėr afro gjashtė muaj. Atje, nė burg, lindi
dhe vajzėn e halleve, Rafeten.
Bajonetat
zerviste nuk e linin tė kthehej pas; e shtynin pėrpara, drejt veriut.
Ajo ecte, rrėzohej, zvarritej, pa i ndarė sytė nga dera e manastirit,
ku kishte lėnė vogėlushen duke u pėrpėlitur dhe pyeste gratė e qytetit
tė saj: ''Mos ma kini parė vajzėn?...
Diku
larg, nė periferi tė Tiranės, prehet nje grua plakė. Varri i saj
ėshtė i zakonshėm, pa epitafe; nuk dallon nga tė tjerat. Vetėm njė
mbishkrim i thjeshtė: "Fatime Suhbi Rexhepi(Dino), lindur nė
Paramithi, Ēameri".
Por
nuk ėshtė kjo qė mė tėrheq vėmendjen.
Ashtu
siē thuhet nėpėr legjenda, shpirti i saj nuk prehet i qetė. Nga
thellėsia e kėsaj toke shekullore, duart e saj zgjaten pėr tė kapur
njė pjesė tė shpirtit tė shkėputur dhunshėm, qė e la rrugėve tė
Ēamerise, Rafeten. Por pėrse? Pėrse nėna ka humbur fėmijėn dhe fėmija
nėnėn? Po kush i ndau?
Edhe
pse kanė kaluar 55 vjet nga kjo dhimbje e madhe, pėrsėri lotėt e
nėnave ēame nuk janė tharė. Nuk ka "alfi" qė tė shėrojė
tė tilla plagė. Lotojnė njerėzit e familjes Rexhepi e pėrmes lotėve
tė tregojnė pjesėza tė dhimbshme tė jetės sė tyre, qė i kanė pėrjetuar
vetė, ferrin e atij fund qershori 1944.
Qan
dhe Behija, qė atėherė nuk ishte mė shumė se 10 vjeē. Trupi i dridhet,
lotėt s`i ndalen. I dukej sikur ngjarjet i kishte ende tė gjalla
para syve. Edhe Nazmiu kėrkon tė thotė diēka, por e ka tė vėshtirė.
"I
kam pėrjetuar vetė ngjarjet edhe pse isha i vogėl. I shkoja nėnės
pas",-thotė ai, duke gėlltitur lotėt...
Por
karvani i dhimbjeve tė familjes sė Dinejve, nga i kishte rrėnjet
nėna e tyre, kishte filluar qė mė 1913. Djali trim i Paramithisė,
Subhi Dino, (babai i Fatimesė), vritet mbi kalė duke luftuar trimėrisht.
Pas tij, me 1917, u vra dhe i biri, Sulejmani. E si i themi ne,
ēamėt ''Dera mbetet dere''. Kėsaj shtėpie nuk i munguan djemtė trima.
Mė 1943 vritet Ethemi. Mė vonė, mė 1944, njė tragjedi tjetėr u pėrsėrit
nė atė famije, ashtu si nė shumė familje tė tjera ēame. Ėshtė njė
tragjedi e cila nuk arrihet tė shkruhet, nė tėrė pėrmasėn e vet,
sepse krimet janė nga mė monstruozet...
Nata
e 27 qershorit 1944, nuk u ngjante netėve tė tjera, ajo ishte gjithė
lotė e dhimbje. Qindra fytyra tė mbytura nė trishtim, nėna qė vajtojnė
bijtė e tyre. Bandat e Zervės bėnė kėrdinė. Sytė e tyre kėrkonin
t' a shikonin Ēamėrinė tė pėrgjakur e tė braktisur nga banorėt e
saj, pėr t'a populluar me tė tjerė.
Dera
e Dinenjve e pėsoi e para. Sytė e egėrsirės shoviniste ishin kthyer
edhe nga vajzat e kėsaj familjeje pėr t'a zhdukur nga rrėnjėt.
Fatimesė
i vranė dy motrat: Alidenė e Kadron, burrin dhe dy vėllezėrit e
tij. Ajo u pėrpoq tė shpėtonte duke u fshehur nė njė oxhak, por
e zunė dhe ndonėse ishte shtatzanė nuk ia kursyen majat e bajonetės,
qė iu ngulėn disa herė nė trup. Faton si shumė gra e fėmijė tė tjerė,
i mbajtėn tė izoluar nė njė shtėpi -burg tė Paramithisė pėr afro
gjashtė muaj. Atje, nė burg, lindi dhe vajzėn e halleve, Rafeten.
Pas
6 muajsh i nisėn tė gjithė drejt kufirit shqiptar. Vargani i grave
e fėmijėve, ecėn pėr ditė e netė, tė zbathur e tė uritur, rrugė
pas rruge. Ecte edhe Fatimeja me gjashtė fėmijė; 3 tė saj dhe 3
jetimė tė motrės, Kadros, qė kishte mbetur pa varr.
E
ku kishte tė mbaruar ajo rrugė. Nuk ishte pak tė udhėtoje tre ditė
e netė, duke mbajtur nė krahė dhe nė duar njė tufė fėmijė. Por jetimėt
qė e rrethonin e bėnin mė tė fortė.
Ata
duheshin shpėtuar. E cfilitur nga rruga dhe pagjumsia, ajo mundohej
tė pėrballonte lodhjen. Por forcat e njeriut kanė njė cak.
Para
saj u duk njė rrugė e gjatė malore, qė gjalpėronte si njė dredhėz
e hirtė. Nuk e mbante mend se ku, por thoshin se afėr kufirit shqiptar.
''Mbahu ''- i thoshte vetes -Edhe pak, edhe pak ...''
Por
kėmbėt iu prenė, nuk kishte mė fuqi. Fatua ishte grua e menēur,
nuk donte t'i humbiste tė gjithė fėmijėt, sidomos tė motrės sė vdekur.
Mbėshtolli me batanije mė tė voglėn, Rafeten e la nė derė tė njė
manastiri dhe u pėrpoq t'i tėrhiqte tė tjerėt deri nė qafė, pėr
t'u kthyer pėrsėri ta merrte vogėlushen. Por ajo nuk mundi tė kthehej
mė...
Bajonetat
zerviste nuk e linin tė kthehej pas; e shtynin pėrpara, drejt veriut.
Ajo ecte, rrėzohej, zvarritej, pa i ndarė sytė nga dera e manastirit,
ku kishte lėnė vogėlushen duke u pėrpėlitur dhe pyeste gratė e qytetit
tė saj: ''Mos ma kini parė vajzėn?...
|