Të
marrë fund përçarja e të krijohet lidershipi
unik kosovar
Bisedë
me Sabri Godon, kryetar i Komisionit për Politikë të
Jashtme të Parlamentit Shqiptar
Nė
Maqedoni prej pardje pėr njė vizitė zyrtare po qėndron njė delegacion
i anėtarėve tė Komisionit pėr politikė tė jashtme tė Kuvendit tė
Shqipėrisė, i udhėhequr nga kryetari i tij, Sabri Godo. Delegacioni
takimet zyrtare i vazhdoi edhe gjatė ditės sė djeshme kur shfrytėzuam
rastin pėr tė biseduar me Zotin Godo pėr vizitėn nė Maqedoni, pėr
pėrmiriėsimin e marrėdhėnieve shqiptaro-maqedonase, ēėshtjen e Kosovės,
aktualitetet nė Shqipėri, etj.
Z.
Godo, Ju udhėhiqni njė delegacion tė Parlamentit shqiptar i cili
po qėndron pėr njė vizitė zyrtare nė Maqedoni. Pėr ēfarė biseduat
me nikoqirėt Tuaj?
Ne
jemi njė delegacion prej pesė deputetėsh tė partive tė ndryshme
qė formojnė Komisionin e Punėve tė Jashtme. Erdhėm kėtu pėr tė diskutuar
pėr problemet tona tė pėrbashkėta pas luftės nė Kosovė dhe shoh
qė ka njė klimė mjaftė tė pėrmirėsuar, nė drejtimin pozitiv, ka
njė gjuhė tjetėr, vullnet pėr tė bashkėpunuar. Ka sinjale pozitive,
lajme tė gėzueshme. Po diskutohet problemi i Universitetit tė Tetovės
dhe shenjat flasin se do tė zgjidhet pėr mirė. Ekziston mendimi
te tė gjithė kėto personalitete politike qė takum dje dhe sot me
kryetarin e Parlamentit, nė ministrine e Jashtme, Ministrinė e Mbrojtjes,
gjithnjė mbetet pėr t'u shfyrėtėzuar mė mirė hapėsira e bashkėqeverisjes
sė shqiptarėve dhe tė rishqyrimti tė kėrkesave tė tyre tė akumuluara
nga koha. Ka mendime tė mira pėr projekte tė pėrbashkėta lidhur
me ndihmėn qė do tė japin komuniteti botėrorė nė zhvillimet e mėtejshme
tė paktit pėr Evropėn Juglindore dhe nė rast se do tė punojmė sė
bashku do tė kemi edhe mė tepėr sukses, duhet tė pėrqėndrohemi kryesish
tek Korridori -8, i cili do tė ofrojė portin e Durrėsit me Maqedoninė
dhe njė frymėmarrje mė tė madhe tė tregėtisė sė Maqedonisė, por
nga ana jonė gjithashtu do tė na afrojė mė tepėr me vendet e Ballkanit
dhe mė tej. Tė gjitha projketet qė diskutuam janė tė mira, janė
caktuar edhe prioritetet e duhura. Nuk ėshtė rasti pėr tė qenė shumė
entuziast nė kuptimin qė tė biem nė njė llojė euforie dhe tė themi
se tė gjitha gjėrat u ndreqėn, por duke u bazuar nė kėtė realitet
tė sotėm mund tė them se pėr tė parėn herė nė histori ndėrmjet shtetit
maqedonas dhe Shqipėrisė u hap me tė vėrtetė njė faqe e re, nuk
ka gjėra serioze qė munden tė pengojnė bashkėpunimin tonė. Bėjmė
mirė qė ēėshtjet t'i diskutojmė haptas nė kėtė eufori tė mos i kalojmė
gjėrat mbuluar, tė themi se nuk egziston asnjė problem, atėherė
do t'i bėnim dėm vetes, ēėshtjes sonė tė pėrbashkėt, por qė tė tregojmė
vullnetin e mirė pėr t'i zgjidhur kėto probleme hap pas hapi, nė
kėtė drejtim jep mjaft garancione qeveria e sotme e Maqedonisė,
tė cilės i pėrgjgiet me tė njejtin vullnet edhe qeėveria e jonė
e sotme.
Ėshtė
evidente qė kohėve tė fundit marrėdhėniet ndėrmjet Maqedonisė dhe
Shqipėrisė po pėrparohen, ēfarė ndikoi qė ato tė jenė tė tilla?
Godo:
Ndikoi sė pari ēlirimi i Ballkanit e sidomos i zonave kufitare,
nga ai ankthi i agresionit serb, nga presioni qė ushtronte Serbia,
sodomos mbi Maqedoninė, kėrkcėnimi i pėrfshirjes nė luftė. Tani
ta quajmė vetėn tė liruar nga ky lloj ankthi e presioni dhe doemos
qė do tė vinte kjo klimė e re, tė fryenin erėra tė tjera. Domethėnė
faktori kryesor ėshtė goditja dhe kufizimi i Millosheviqit. Kjo
do tė ndikojė nė tėrė Ballkanin, rėnia e tij sidomos, veēanėrisht
nė shtetet kufitar siē jemi ne, Mali i Zi dhe Maqedonia. Tani nuk
pengohemi nga jashtė pėr t'i zhvilluar marrėdhėniet sa mė intensivisht.
Muajve
tė fundit nė Maqedoni funskionon njė koalicion i ri qeveritar. Ėshtė
kjo njė ndėr ato shtyllat qė intensifikon bashkėpunimin mes dy vendeve?
Godo:
Qėndrimi i forcave politike shqiptare ėshtė konstruktiv. Ne jemi
pėr stabilitetin e shtetit maqedonas, jemi tė sinqertė nė kėtė qė
themi dhe pala maqedonas duhet tė na besojė. Nė qoftė se nė koalicionin
qeveritar ėshtė vetėm njėra parti, ajo e pėrfaqėsuar nga miku im
i shquar, Arbėr Xhaferi, kjo nuk do tė thotė qė medoemos qė edhe
miku Aliti duhet tė jetė nė kėtė koalicion sepse nėse e kthejmė
kėtė nė njė formė shakaje do tė themi qė atėherė do tė kishim njė
parlament ku do tė mungonte opozita. Sidoqoftė partitė shqiptare
duhet tė bėjnė zgjedhjen e tyre tė lirė nė drejtimet politike qė
marrin. Ne duhet tė bashkėpunojmė me kėto parti, tė kėshillohemi
si vėllezėr qė jemi por pa ndėrhyrė dhe pa trazuar punė sikundėr
ka ndodhur ndonjėherė nė tė kaluarėn.
Pas
mbarimit tė luftės Kosova ėshtė nėn protekstorat ndėrkombėtar, forcat
politike vazhdojnė tė jernė tė pėrēara, si i vlerėsoni Ju kėto zhvillime?
GODO
: Unė besoj se njihem mirė me kėtė situatė sepse para goditjes sė
NATO-s ndaj Serbisė edhe mė pas edhe unė vetė jam marrė intensvisht
me kėtė problem duke qenė nė kontakte me liderė politikė tė Kosovės.
Ekziston kjo lloj krize, ėshtė shumė e dėmshme dhe negative sepse
edhe mė parė sidomos tani qė duhet tė pėrballohen pasojat e rėnda
tė luftės, Kosova duhet tė ketė njė pėrfaqėsi unike e cila do tė
jetė pėrtnere e strukturave ndėrkombėtare qė do tė mbajnė nė protektorat
Kosovėn. Kosova do tė jetė pėr disa vite nėn protektoratin ndėrkombėtar
derisa tė zhduket pėrfundimisht rreziku i pėrsėritjes nga agresioni
serb dhe kjo ėshtė njė gjė shumė e mirė pėr neve, por Kosova ndėrkohė
duhet t'i provojė botės se ajo ėshtė nė gjendje tė vetqeveriset
dhe sa mė shpejt tė jetė e mundur edhe zgjedhjet e reja, tė lira
dhe tė dalė nga kėto zgedhje ai parlament ajo qeveri qė do tė ishte
e pranueshme pėr shumicėn dėrmuese tė kosovarėve.
Kjo
ėshtė njė nevojė imediate, pėrderisa tė bėhet kjo duhet tė funskionojė
kjo qeveri e pėrkohshme qė ėshtė krijuar nė Kosovė. Ne duhet tė
jemi tė vetėdijshėm si komb se ka ndodhur njė ndryshim i madh, qė
nuk do ta quaja njė dhuratė tė zotit, por do tė thoshja megjithatė
njė fat i rallė, disi i papritur, erdhi si rezultat i pėrpjekjeve
heroike tė vetė popullit tė Kososvės dhe tė UĒK-sė por edhe tė ndėrhyrjes
sė komunitetetit botėror, i cili kuptoi se duke i lėnė duart e lira
regjimit tė Millosheviqit kėrcėnohej paqja nė Ballkan edhe mė tej
dhe kjo vjen e pėrputhet me interesat tona tė mėdha kombėtare. Mua
mė duket ende habi pėr veten time qė mund tė shkojė lirisht nė Kosovė,
kam qenė nė shumė vende tė botės por jo nė Kosovė. Ne duhet t'i
themi vetes qė kjo qė ndodhi me Kosovė ėshtė ngjarje mė e madhe
nė historinė e kombit tonė pas shpalljes sė shtetit shqiptar nė
nėntėqind e dymbėdhjetėn. Mė duket se kėtė nuk po e ndiejmė tė gjithė
aq sa duhet. Sidoqoftė koha kėtu do tė na ēojė qė ne tė bindemi
se u zgjidh ai qė ishte problemi kyq i ēėshtjes tonė kombėtare.
Mbeten ende gjėra tė tjera tė hapura pėr diskutim por sidoqoftė
ne disi dhe nė mėnyrė tė papritur pėr sa i takon kohės u gjendem
tani nė kėtė situatė. U hap njė perspektivė e madhe pėr kombin shqiptar.
Me krijimin e Kosovės si shtet i pavarur gjė qė do tė vėrtetohet
nė tė ardhmen, neve kemi shpėtuar nga laku qė na mbante ngėrthyer
nė fytė vitet e kaluara gati pėr njė shekull. Unė e ēmoj kėtė tė
vėrtetė si njė moment tė jashtėzakonshėm tė kombit dhe avash-avash
po bindemi se kjo ka ndadhur. Por siē ndodhė gjithnjė me gjėra shumė
tė bukura dhe shumė tė mėdha qė nė fillim tė duket vėshtirė t'i
besosh, kėshtu po ndodhė edhe kėtė radhė me ne me Kosovėn.
Nė
Kosovė momentalisht ekzistojnė dy rryma politike. Mendoni qė ka
motive tė vėrteta qė ata tė mos merren vesh ndėrmjet veti?
GODO:
Jo. Mbi tė gjitha njėherė kemi arsyen e madhe kombėtare. Kosova
duhet tė bėjė hapa tė sigurta drejt pavarėsisė dhe kėsaj duhet t'i
shėrbejnė tė gjithė. Interesat e tjera partiake e vetiake do tė
jesh ti apo do tė jem unė, janė krejt jashtė kohės dhe jashtė vendit
pse i sjellin njė dėmė tė madh Kosovės. Ato tė tjerat kur tė kemi
njė situatė normale kur nė Kosovė do tė mund tė zhvillohet njė politikė
e lirė konkurimi e forcave politike, atėherė mund tė lejohej njė
luftė apo njėlloj gare se kush do tė merrte pushtetin nė Kosovė.
Sot pėr sot, ēdo pėrēarje ėshtė shumė e dėmshme dhe ajo qė duhet
tė bėjė pala shqiptare tė jap gjithė ndihmėn e mundshme qė tė unifikohet
ajo qė ne e quajm udhėheqje e Kosovės.
Keni
ide si do tė kishte mundur tė bėhet kjo. Nė njė anė ekziston njė
legjitimitet nė tė cilėn thirret Rugova dhe Thaēi qė ofron argumentin
e luftės?
GODO:
Unė besoj se kjo bėhet me ballafaqim tė palėve dhe po tė ekzistonte
vullneti i mirė tė gjitha mosmarrėveshjet mund tė binin brenda gjysėm
ore.
Mendoni
qė mungon ky vullnet momentalisht?
GODO:
Po, mendoj se mungon ky vullnet. Tani cilat mund tė ishin bazat
legjitime tė zgjidhjes sė kėsaj lloj krize? Unė kam qenė prezent
nė Rambuje, atje mora vesh rastėsisht se delegacioni ynė atje kishte
krijuar edhe njė qeveri, me njė mandatar tė UĒK-sė. Ky ishte i pari
dokument ligjor qė afronte palėt, tė nėnshkruanin njė marrėveshje
tė pėrbashkėt. Nė qoftė se do tė kishte funksionuar kjo, dhe nuk
ėshtė e vėrtetė se kjo ėshtė sajuar nė Tiranė, sepse unė jam dėshmitar
okular se kjo ishte bėrė nė Rambuje, pa dijeninė tonė dhe s'kishte
pse tė merrte bekimin tonė dhe duhej tė kishin ecur punėt nė bazė
tė kėsaj marrėveshje qė u nėnshkrua atje. Tani sė cili ka arsyet
dhe kundėrarsyet e tij pėr ta pranuar apo pėr ta kundėrshtuar kėtė
por unė them se ne nuk kemi kohė sot tė rifillojmė diskutimin e
gjėrave nga e para dhe nuk duhet tė jemi edhe shumė tė kursyer pėr
tė njohur titujt qė mund tė gėzojė dikush ose pretendimet e tija.
Dikush do tė thirret president, dikush kryeministėr. Duhet tė ngrejmė
vetėn mbi kėto gjėra tė vogla tė merremi vesh dhe tė mendojmė se
si t'i pėrballojmė plagėt e rėnda tė Kosovės, si do tė rimėkėmbim
anėn morale e shpirtėrore tė njerėzve qė ju nėnshtruan njė dhune
dhe terrori tė pashembullt. Pastaj ripėrtėritja ekonomike e morale
e Kosovės. Ne do tė kemi ndihmėn ekonomike ndėrkombėtare por puna
ėshtė se sa do tė jemi tė zotėt ta pėrdorim kėtė dhe tė pėrfitojmė
prej saj duke u treguar me tė vėrtetė tė aftė pėr t'u vetėqeverisur.
Do tė shkojmė nesėr nė Kosovė dhe pres qė tė takohemi me tė gjitha
palėt dhe tė mund tė themi fjalėn tonė tė mirė pėr zgjidhjen e problemit,
i cili ishte kot tė mbulohej sepse ekziston, por ne vetėm kaq mund
tė bėjmė. Askush nga Shqipėria ose edhe nga forcat politike nė Maqedoni
nuk ka tė drejtė tė ngrihet nė rolin e gjykatėsit dhe tė thotė se
ky ka tė drejtė e ky nuk ka tė drejtė, ky duhet tė quhet fitimtar
e ky duhet tė ndėshkohet. Ajo qė duhet tė kėrkojmė tė gjithė bashkė
ėshtė vetėm njė gjė tė marri fund kjo pėrēarje dhe tė krijohet njė
lidership unik.
Megjithatė,
nė media spekulohet se Tirana zyrtare krahun e liderėve tė UĒK-sė,
ka gjė tė vėrtetė kėtu?
GODO:
Ndoshta ka diēka tė vėrtetė nė kėtė, por ama e pėrsėris edhe njė
herė nuk ėshtė e drejtė t'i bėhen Tiranės zyrtare akuza se ajo e
sajoi Qeverinė e Thaēit, sepse ajo u krijua nga vetė delegacioni
kosovarėnė Rambuje. Kjo ėshtė njė e vėrtetė historike qė nuk mund
ta mohojė askush. Pastaj nėse qeveria e Tiranės ka mbajtur ndonjė
anėsi mė tepėr nga Thaēi dhe nuk ka mundur tė mbajė tė njėjtat marrėdhėnie
me Rugovėn, kjo ėshtė njė dobėsi e saj. Kėtu ka tė bėjė edhe me
disas paragjykime, ose gjėra tė sė kaluarės nė marrėdhėniet ndėrmjet
forcave politike. Rugova pėr njė farė kohe ka pasur marrėdhėnie
me Berishėn ose kėta tė tjerėt kanė pasur marrėdhėnie me forcat
qė sot pėrbėjnė koalicionin qeveritar. Ndoshta edhe kjo ndikoi pėr
njė ēikė pėr tė gjykuar gjendjen e sotme. Ne nuk do tė tregohemi
tė vetėdijshėm pėr ēastin historik qė jetojmė nėse do tė merremi
me gjėra tė tilla.
Partia
Demokratike e Shqipėrisė vendosi tė kthehet pėrfundimisht
nė Parlament. Do tė ndikojė kjo nė bashkėpunimin e forcave politike
nė Shqipėri pėr tė ecur pėrpara?
GODO:
Ky ėshtė njė lajm i mirė qė preokupon prej kohe politikėn shqiptare
qė pasqyrohet pastaj edhe nė marrėdhėniet ndėrkombėtare. Lufta e
ashpėr politike qė ėshtė bėrė ndėrmjet partive dhe grupimeve politike
nė Shqipėri doemos nuk ka qenė nė favor tė stabilizimit dhe tė zgjidhjes
sė problemev kryesore qė kemi ne atje siē ėshtė, vendosja e rendit,
lufta kundėr korrupsionit, hapja e punėve pėr pėrmirėsimin e infrastrukturės
etj., tė gjtha kėto kanė qenė disi tė bllokuara nga lufta e ashpėr
politike qė bėhej. Duke u nisur nga fjalimi i fundit i Berishės
nė Kongesin e partisė dhe nga vendimi i partisė sė tij pėr tė hyrė
nė parlament them se do tė krijohet njė klimė mė e mirė pėr tė bashkėpunuar
dhe po tė bashkėpunojmė jemi tė aftė t'i zgjidhim problemet tona
Jo tė gjitha njėherėsh por njėra pas tjetrės dhe brenda njė kohė
tė shkurtėr.
- Bisedoi:
- Naser
Selmani
|